قرآن :.
((و البته از ميان اهل كتاب كسانى هستند كه به خداو بدان چه به سوى شما نازل شده و به آن چه بـه سـوى خودشان نازل شده است ايمان دارند, در حالى كه دربرابر خدا خاشعند و آيات خدا را به بـهـاى نـاچيزى نمى فروشند اينانند كه نزد پروردگارشان پاداش خودرا خواهند داشت آرى , خدا زود شمار است )).
تفسير.
در مـجمع البيان در تفسير آيه ((و ان من اهل الكتاب )) آمده است : مفسران درباره شان نزول اين آيـه اختلاف نظر دارند بعضى گفته اند:درباره نجاشى پادشاه حبشه كه نامش ((اصحمه ))است و در عـربـى بـه مـعـنـاى ((عطيه )) بود, نازل شده است داستان از اين قرار است كه وقتى نجاشى مـرد,جـبرئيل خبر مرگ او را در همان روزى كه درگذشت به پيامبر خدا داد رسول خدا فرمود: بيرون رويد و بر يكى از برادرانتان كه در سرزمينى ديگرمرده است نماز بخوانيد عرض كردند: چه كسى ؟
فرمود: نجاشى .

پس , رسول خدا به بقيع رفت و از مدينه سرزمين حبشه برايش نمودار شد و پيامبر تخت نجاشى را ديـد و بر او نماز خواند منافقان گفتند:تماشايش كنيد, بر كافرى نصرانى و حبشى كه هرگزاو را نديده و بر دين و آيين او نيست نماز مى خوانددر اين هنگام آيه مذكور نازل شد اين قول از جابربن عبداللّه و ابن عباس و انس و قتاده نقل شده است .

در تـفـسـيـر قـمـى آمده است : آيه ((لتجدن اشدالناس عداوة للذين آمنوا اليهود و الذين اشركوا ولـتـجـدن اقربهم مودة للذين آمنوا الذين قالوا انانصارى )), سبب نزولش اين بود كه وقتى قريش كـارآزار و اذيـت رسـول خـدا و كـسـانـى را كه پيش ازهجرت در مكه به آن حضرت ايمان آورده بـودنـد,بـه اوج رسـاندند, رسول خدا(ص ) به مؤمنان دستورداد به حبشه بروند و به جعفر بن ابى طـالـب (ع )فـرمود تا همراه آنان برود جعفر با هفتاد نفر ازمسلمانان مكه را ترك كردند و از طريق دريـا راهـى حبشه شدند چون قريش خبر هجرت مسلمانان راشنيدند, عمروبن عاص و عمارة بن ولـيـد را بـه نزدنجاشى فرستادند تا مسلمانان را به ايشان مسترد داردعمرو و عماره با هم دشمن بـودنـد لذا قريش گفتند:چگونه دو مردى را كه دشمن همند با يكديگربفرستيم ؟
اين جا بود كه بـنـى مخزوم از گناه عماره درگذشتند و بنى سهم از گناه عمروبن عاص عماره كه مردى زيبا روى و نـاز پرورده بود تنها به راه افتاد وعمروبن عاص همسرش را نيز همراه خود كردوقتى سوار كـشـتـى شدند, شروع به شرابخوارى كردندعماره به عمروبن عاص گفت : به زنت بگو مراببوسد عمرو گفت : سبحان اللّه , چنين كارى رواست ؟
عماره خاموش گشت و چون عمرو مست شد, او را كـه در سينه كشتى بود هل داد و به درياانداخت عمرو به سينه كشتى چسبيد و سرنشينان كشتى بـه دادش رسـيـدنـد و او را بـالا كـشـيـدنـد آن ها نزدنجاشى رفتند و هدايايى تقديم او كردند و نـجـاشـى آن هـا را پـذيـرفـت عـمـروبن عاص گفت : پادشاها,گروهى از افراد ما كه با دين ما به مـخـالـفـت بـرخـاسـتـه انـد و خدايانمان را ناسزا مى گويند به سرزمين شما آمده اند آنان را به ما بـرگـردانـيـد نجاشى عده اى را در پى جعفر فرستاد و او را آوردند نجاشى به او گفت : اى جعفر, ايـن هـا چه مى گويند؟
جعفرپاسخ داد: پادشاها, چه مى گويند؟
نجاشى گفت : ازمن مى خواهند كه شما را به آن ها برگردانم جعفرگفت : اى پادشاه , از آنان بپرس , آيا ما بندگان وغلامان ايشان هـسـتيم ؟
عمرو گفت : نه , بلكه مردمانى آزاد و شريف هستيد جعفر گفت : از آنان بپرس آيا از من طلبى دارند كه مطالبه مى كنند؟
عمرو گفت : از شما هيچ طلبى نداريم جعفر گفت :آيا خونى به گـردن ما داريد كه مطالبه كنيد؟
عمروگفت : نه جعفر گفت : پس , از ما چه مى خواهيد؟
شما ما را آزار و اذيـت كرديد و ما هم سرزمين شمارا ترك گفتيم عمروبن عاص گفت : پادشاها, اينان با ديـن مـا بـه مـخـالـفـت برخاسته اند و خدايانمان راناسزا گفته اند و جوانانمان را فاسد و گمراه كرده اند واتحاد ما را از هم پاشيده اند پس ايشان را به مابرگردان تا بدين وسيله كار ما را به سامان آورى جـعـفـر گـفـت : آرى , اى پادشاه , ما با آنان به مخالفت برخاستيم , چون خداوند در ميان ما پيامبرى برانگيخت كه دستور داده است از شرك و بت پرستى دست برداريم و قرعه كشى با تيرهاى قـرعه را كنار بگذاريم , ما را به نماز و روزه دستور داده ,ظلم و ستم و ريختن خون بى گناه و زنا و ربـا وخـوردن مـردار و خـون را حرام فرموده , به عدالت ونيكوكارى و رسيدگى به خويشاوندان فـرمـانـمـان داده اسـت و از فـحـشا و زشتكارى و زورگويى وتجاوز نهى مى كند نجاشى گفت : خداوند, عيسى بن مريم (ع ) را نيز با همين ها برانگيخت سپس گفت :اى جعفر, آيا از آن چه خداوند بـر پيامبرت فروفرستاده است چيزى حفظ دارى ؟
جعفر گفت : آرى و شروع به قرائت سوره مريم كرد و چون به آيه ((وهزى اليك بجزع النخلة تساقط عليك رطبا جنيا فكلى و اشربى و قرى عينا)) رسـيـد, نـجـاشى از شنيدن آن به شدت گريست و گفت : به خدا قسم كه اين كاملادرست است عمروبن عاص گفت : پادشاها, اين مرد مخالف ماست , او را به ما مسترد بدار نجاشى دستش را بالا بـرد و مـحـكم به صورت عمرو زد وگفت : خاموش , به خدا قسم اگر از اين مرد به بدى يادكنى جانت را مى گيرم عمرو بن عاص كه خون ازچهره اش سرازير بود برخاست و گفت : پادشاها,اگر چنين است كه تو مى گويى ما ديگر متعرض اونمى شويم .

بـالا سـر نـجـاشى كنيزكى بود كه از وى مراقبت مى كرد او چشمش به عمارة بن وليد كه جوانى زيبابود, افتاد و عاشقش شد هنگامى كه عمروبن عاص به اقامتگاه خود برگشت به عماره گفت : بد نيست باآن كنيزك نامه رد و بدل كنى عماره نامه اى به اونوشت و كنيزك هم در جواب نامه اى براى عماره فرستاد عمرو به عماره گفت : به او بگو مقدارى ازعطر پادشاه را برايت بفرستد, عماره بـه آن كنيزگفت و او هم برايش فرستاد عمرو كه از كارى كه عماره با او در كشتى كرده و وى را به دريا انداخته بود كينه در دل داشت , مقدارى از آن عطر رابرداشت و پيش نجاشى برد و گفت : اى پـادشـاه ,زمـانـى كـه مـا به سرزمين سلطان در آمديم ما را گرامى داشت و موجبات امنيت و آسـايش ما را فراهم آوردبنابراين حفظ حرمت او بر ما لازم و اطاعتش بر ماواجب است و از اين رو نـبايد به او خيانت كنيم , امااين دوست من كه همراه من است به ناموس تو نامه نوشته و او را فريب داده است و وى مقدارى از عطرتو را هم برايش فرستاده است عمرو آن گاه عطر رامقابل نجاشى گذاشت نجاشى عصبانى شد و تصميم گرفت عماره را بكشد, اما بعد گفت : كشتن او روانيست , زيرا آن ها به كشور من وارد شده اند و درامان هستند لذا جادوگران را احضار كرد و به آنان گفت بـا ايـن مـرد كـارى بـكـنيد كه بدتر و سخت تر ازكشتن باشد جادوگران عماره را گرفتند و در مـجـراى ادرار او جـيـوه دمـيـدند از آن به بعد, عماره به حيوانات وحشى پيوست و با آن ها رفت و آمـدمى كرد و از انسان ها مى رميد قريش عده اى رافرستادند و آن ها در آبگاهى كمين كردند تا اين كـه عماره با حيوانات وحشى براى خوردن آب آمدندو آن ها او را گرفتند عماره پيوسته در دست آن هامى لرزيد و فرياد مى كشيد تا اين كه مرد.
عـمـرو بـه جـانب قريش برگشت و به آن ها اطلاع داد كه جعفر در كشور حبشه در كمال عزت و احترام به سر مى برد او همچنان در حبشه بود تا اين كه رسول خدا(ص ) با قريش قرار داد آتش بس وصـلح بست و خيبر را فتح كرد در اين زمان جعفر باتمام همراهان خود از حبشه مراجعت كرد در هـمـان حـبشه بود كه اسما بنت عميس , عبداللّه بن جعفر رابه دنيا آورد براى نجاشى نيز فرزندى متولد شد كه نام او را محمد گذاشت ام حبيب , دختر ابوسفيان ,همسر عبداللّه بود رسول خدا(ص ) بـه نـجـاشـى نوشت كه ام حبيب    ((22)) را (براى ايشان ) خواستگارى كند نجاشى دنبال ام حبيب فرستاد و از او براى پيامبر(ص ) خواستگارى كرد ام حبيب پذيرفت ونجاشى او را به عقد رسول خدا در آورد و چهار صددينار مهر او كرد و آن ها را از جانب پيامبرخدا(ص ) به ام حبيب پرداخت و چند دسـت لـبـاس و مـقـدار زيـادى عطر برايش فرستاد و ساز و برگ سفر او را آماده كرد و نزد رسول خـدا(ص )فـرسـتـادش هـمچنين ماريه قبطيه , ام ابراهيم , را بامقدارى جامه و عطر و چند اسب , بـراى پـيـامـبـر(ص ) فـرستاد و سى كشيش را نيز راهى كردو به آنان گفت : به سخنان او و طرز نشست وبرخاست و نوشيدن و نماز خواندنش دقت كنيدچون اين عده به مدينه وارد شدند, رسول خـدا آن هـارا به اسلام دعوت كرد و اين آيه قرآن را برايشان تلاوت كرد: ((و اذ قال اللّه يا عيسى بن مريم اذكرنعمتى عليك و على والدتك ـ تا جمله ـ فقال الذين كفروا منهم ان هذا الا سحر مبين )) كشيشها با شنيدن اين آيه از رسول خدا(ص ), گريستند و ايمان آوردند و نزد نجاشى برگشته خبر رسـول خـدا را به اودادند و آيه اى را كه حضرت برايشان خوانده بودبراى نجاشى خواندند نجاشى گـريـه كـرد و كـشـيشان نيز گريستند نجاشى اسلام آورد اما از ترس جان خود اسلام خود را در حبشه اظهار نكرد و از حبشه به قصد ديدار پيامبر(ص ) بيرون آمد و چون ازدريا گذشت , مرگش در رسـيـد و مـرد پـس , خـداونـداين آيه را بر رسول خود نازل فرمود: ((لتجدن اشدالناس عداوة للذين آمنوا اليهود وذلك جزاالمحسنين )).
ـ زهـرى : چـون مـسـلـمانان زياد شدند وايمان آشكار شد و همه جا سخن از آن به ميان آمد, عده زيادى از مشركان و كفار قريش بركسانى از قبايل خود كه ايمان آورده بودند هجوم آوردند و آن ها را آزار و شـكـنـجـه دادنـد و بـه زنـدان افـكـنـدنـد و مـى خـواسـتـنـد ايـشـان را ازـى دايـزــدرك ديـنـشان برگردانندپيامبر(ص )به آنان فرمود:درسرزمين هاپراكنده شويد عرض كردند: اى رسول خـدا, كـجـابـرويـم ؟
رسول خدا به طرف حبشه اشاره كرد وفرمود: به آن جا پيامبر آن جا را براى هجرت اصحاب خود از همه جا بيشتر دوست مى داشت پس , شمار قابل ملاحظه اى از مسلمانان به حـبـشـه مـهـاجـرت كـردنـد, بـرخى تنها و برخى به همراه خانواده خود حركت كردند تا اين كه واردسرزمين حبشه شدند.
ـ چـون اصـحـاب پـيـامـبـر(ص ) از مهاجرت نخست , به مكه برگشتند, قوم ايشان بر آنان سخت گـرفـتـند و عشايرشان بر آن ها هجوم آوردند و مراجعت كنندگان از دست آنان آزارهاى سختى ديـدنـد, لـذا پـيامبر(ص ) به آنان اجازه فرمود تا براى بار دوم به حبشه مهاجرت كنند هجرت دوم ايشان به حبشه با مشقت بيشترى همراه بود و از قريش خشونت زيادى ديدند و چون به قريش خبر رسيده بود كه نجاشى نسبت به مسلمانان خوشرفتارى مى كند,بيشتر سختگيرى مى كردند عثمان بـن عـفـان عـرض كـرد: اى رسـول خدا, نه در مهاجرت نخست ما به حبشه و نه در اين مهاجرت , شـماهمراه ما نيستى ؟
رسول خدا(ص ) فرمود: شمابه هر حال به سوى خدا و من هجرت مى كنيد وبـراى شـمـا اجـر اين هر دو مهاجرت منظور خواهدشد عثمان گفت : پس , همين موضوع براى مابس است .

تعداد كسانى كه در اين هجرت حضورداشتند هشتاد و سه مرد و يازده زن قرشى وهفت بانوى غير قـرشـى بـود مـهـاجـران در حبشه به بهترين صورت در پناه نجاشى بودند و چون شنيدند رسول خدا(ص ) به مدينه هجرت فرموده است , از ميان ايشان سى و سه مرد وهشت زن برگشتند دو تن از ايـن مـردان در مـكـه در گـذشتند و هفت نفر ديگر در همان جا زندانى شدند و بيست و چهار نفرشان در جنگ بدرشركت كردند چون ماه ربيع الاول سال هفتم هجرت فرا رسيد پيامبر(ص ) از مـدينه نامه اى براى نجاشى نوشت و او را به اسلام دعوت كردو نامه را همراه عمروبن اميه ضمرى بـراى اوفـرسـتـاد چـون نامه رسول خدا(ص ) براى نجاشى خوانده شد, اسلام آورد و گفت : اگر مى توانستم به حضورش بيايم , مى آمدم نيز پيامبر به نجاشى نوشته بود تا ام حبيبه , دختر ابوسفيان بن حرب ,را براى آن حضرت عقد كند شوهر ام حبيبه ,عبداللّه بن جحش در حبشه مسيحى شده و هـمـان جـا مـرده بـود نـجاشى اين كار را انجام داد و چهارصد دينار مهر او كرد و پرداخت كسى كه عهده دار عقد گرديد, خالد بن سعيد بن عاص بود پيامبر(ص ) همچنين براى نجاشى نوشته بود تا بقيه اصحاب را كه آن جا مانده اند, روانه كند نجاشى چنان كرد و آنان را با دو كشتى روانه ساخت و ايـشـان در ساحل بولا كه همان ساحل جار است , پياده شدند و از آن جا براى مدينه شترانى كرايه كـردنـد و چون به مدينه رسيدند,متوجه شدند كه پيامبر(ص ) در خيبر است و آن جا رفتند وقتى رسيدند ديدند كه پيامبر(ص )خيبر را فتح كرده است پيامبر(ص ) با مسلمانان صحبت كرد كه آن ها را نيز در غنايم شريك سازند و مسلمانان هم پذيرفتند و اين كار راكردند.

هجرت به مدينه .