حقوق برادران ديني در اسلام
(مصادقة الاخوان)

محمد بن علي ابن بابويه

- ۲ -


باب اتخاذ الاخوان

برگزيدن برادران

1-عن ابى عبد الله عليه السلام،قال:قال رسول الله صلى الله عليه و آله:لا يدخل الجنه رجل ليس له فرط،قيل:يا رسول الله و لكنا فرط؟!قال:نعم،ان من فرط الرجل اخاه فى الله.

1-پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند:مردى را كه پيشروى نباشد،به بهشت نخواهد رفت،گفتند اى فرستاده خدا آيا همه ما را پيشروانى است؟فرمود آرى پيشروان مرد برادر دينى اوست.

باب اجتماع الاخوان فى محادثتهم

گرد آمدن و گفتگوى برادران

1-عن ابى عبد الله عليه السلام،قال:تجلسون-و تحدثون؟قال:قلت:نعم،جعلت فداك،قال:تلك المجالس احبها،-فاحيوا امرنا يا فضيل،فرحم الله من احيا امرنا يا فضيل،من ذكرنا او ذكرنا عنده فخرج من عينه مثل جناح الذباب غفر الله ذنوبه-و لو كانت اكثر من زبد البحر.

1-امام جعفر صادق عليه السلام فرمودند:آيا با هم مى نشينيد و گفتگو مى داريد؟گفتم آرى فداى تو شوم.فرمود:من اينگونه مجالس را دوست مى دارم پس اى فضيل امر ما را احيا كنيد،خداوند رحمت كند كسانى را كه امر ما را احياء مى كنند.اى فضيل كسى كه از ما ياد كند يا نزد وى از ما ياد شود و از چشمش به اندازه پر مگسى اشك بيرون آيد،خداوند گناهان او را اگر چه بيشتر از كف درياها باشد مى آمرزد.

2-على بن ابراهيم عن ابيه-عن الحسن بن على بن فضال عن عبد الله بن مسكان عن ميسر عن ابى جعفر الثانى عليه السلام:قال لى اتخلون و تحدثون و تقولون ما شئتم؟فقلت اين و الله لنخلو و نتحدث و نقول:ما شئنا،فقال اما و الله لوددت انى معكم فى بعض تلك المواطن،اما و الله انى لا حب ريحكم و ارواحكم،و انكم على دين الله-و دين ملائكته،فاعينونا بورع-و اجتهاد.

2-امام حسن عسگرى عليه السلام به مسير فرمودند:آيا در خلوت گرد هم مى نشنيد و گفتگو مى داريد و هر چه خواستيد مى گوئيد؟گفتيم:آرى به خدا سوگند به خلوت مى نشينيم و گفتگو مى كنيم،و هر چه خواستيم مى گوئيم.امام فرمود:به خدا قسم دوست دارم در برخى از اين انجمنها با شما باشم به خدا قسم من نيرو و حق گذارى شما را دوست مى دارم،شما بر دين خدا و دين فرشتگان خدا هستيد پس به پارسائى و كوشش ما را يارى كنيد.

3-عن ابى جعفر الثانى عليه السلام،قال:رحم الله عبدا احيا ذكرنا،قلت:ما احياء ذكركم؟قال عليه السلام:التلاقى-و التذاكر عند اهل الثبات.

3-امام حسن عسگرى عليه السلام فرمود:خدا ببخشد بنده اى را كه نام ما را زنده بدارد گفتم:زنده داشتن نام شما به چيست؟ فرمودند:ديدار ثابت قدمان و گفتگوى با آنان.

4-على بن ابراهيم عن النوفلى عن السكونى عن ابى جعفر عن آبائه عليهم السلام ان عليا عليه السلام كان يقول:ان لقى الاخوان مغنم جسيم.

4-امير المؤمنين على عليه السلام فرمود:ديدار برادران اگر چه كم باشند غنيمتى است بزرگ.

5-عن فضيل بن يسار قال،قال:لى ابو جعفر عليه السلام اتتجالسون؟قلت:نعم،قال واها لتلك المجالس.

5-فضيل گفت:كه امام باقر عليه السلام به من فرمود:آيا با هم مى نشينيد؟گفتم:آرى.فرمودند:افسوس از اين گونه مجالس.

6-عن خيثمه،قال:دخلت على ابن عبد الله عليه السلام لا ودعه،و انا اريد الشخوص،فقال:ابلغ موالينا السلام،و اوصهم بتقوى الله العظيم،و اوصهم ان يعود غنيهم على فقيرهم،و قويهم على ضعيفهم و ان يشهد حيهم جنازه ميتهم،و ان يتلاقوا فى بيوتهم،فان فى لقاء بعضهم بعضا حيوه لامرنا،ثم قال:رحم الله عبدا احيا امرنا،يا خيثمه،انا لا نغنى عنهم من الله شيئا الا بالعمل،و ان ولايتنا لا تدرك الا بالعمل،و ان اشد الناس حسره يوم القيمه رجل وصف عدلا ثم خالف الى غيره.

6-خيثمه گفت:نزد امام جعفر صادق عليه السلام رفتم تا در سفريكه در پيش داشتم با او وداع كنم،فرمودند:از دوستان هر كه را ديدى سلام برسان،و بدانها بسپار كه از خداوند بزرگوار بترسند،و توانگران آنها از نيازمندان شان و نيرومند آنها از ناتوانشان عيادت كنند و زنده آنها بر جنازه مرده شان حضور يابد و در خانه هاى خويش از هم ديدار كنند،زيرا در ملاقات آنها احياء امر است باز فرمودند:خدا ببخشد بنده اى كه امر ما را زنده مى دارد.اى خيثمه به دوستان ما برسان كه ما آنان را از خداى هيچ گونه بى نياز نمى سازيم مگر آنكه كار نيك كنند و دوستى ما جز به پارسائى به دست نيايد در روز قيامت حسرتمندترين مردم كسى است كه عدالت را بستايد سپس از آن روى بر تابد و بجز آن بگرايد.

7-عن السكونى عن ابى جعفر عن ابيه عن آبائه عليهم السلام عن النبى صلى الله عليه و آله،قال:ثلثه راحه المؤمن:التهجد آخر الليل،و لقاء الاخوان،و الافطار من الصيام.

7-پيغمبر صلى الله و عليه و آله و سلم فرمود:سه چيز مؤمن را مايه راحتى است:

1-عبادت و بيدارى آخر شب 2-ديدار برادران 3-افطار از روزه

8-عن شعيب العقرقوفى-قال:سمعت ابا عبد الله عليه السلام،يقول لاصحابه و انا حاضر:اتقوا الله-و كونوا اخوانا برره متحا بين فى الله،متواصلين-متراحمين،تزاوروا-و تلاقوا-و تذاكروا-امرنا-و احيوه.

8-شعيب عقرقوفى ميگويد كه من حاضر بودم و امام جعفر صادق عليه السلام به ياران خويش مى فرمود از خداى بترسيد،و برادران نيكوكار و دوستدار در راه خدا،و دلجوى و مهربان باشيد،به ديدن يكديگر برويد و همديگر را ببينيد،و امر ما را به پا داريد و احياء كنيد.

باب مواساة الاخوان بعضهم لبعض

مواسات برادران

1-عن على بن عقبه عن الوصافى عن ابى جعفر عليه السلام،قال:قال لى يا ابا اسمعيل ارايت فيما قبلكم اذا كان الرجل ليس له رداء-و عند بعض اخوانه فضل رداء يطرح عليه حتى يصيب رداء قال:قلت لا،قال فاذا كان ليس عنده از اريوصل اليه بعض اخوانه بفضل ازار حتى يصيب ازارا؟قلت لا،فضرب بيده على فخذه ثم قال:ما هؤلاء باخوه.

1-امام باقر عليه السلام فرمودند:اى ابا اسمعيل آيا ديده اى كه اگر پيش شما مرد بى ردائى بود،بعضى از برادران رداى اضافى خويش را بدو مى دادند تا بى ردا (2) نماند؟گفتم:چنين كسى نديده ام.فرمود:اگر آن مرد بى ازار (3) مى بود مى شد كه يكى از برادران ازار زيادى خويش را بدو دهد تا ازارى بدست آورد؟گفتم نه،پس دست روى پاى خويش زده،فرمودند:اينان برادر نيستند.

2-عن المفضل بن عمر قال:قال:ابو عبد الله عليه السلام اختبر شيعتنا فى خصلتين،فان كانتا فيهم و الا فاعزب ثم اعزب،قلت ما هما؟قال:المحافظه على الصلوات فى مواقيتهن،و المواساه للاخوان و ان كان الشى ء قليلا.

2-امام جعفر صادق عليه السلام به فضل فرمود:شيعيان ما را به دو خصلت بيازماى،و هر كه آن دو را داشته باشد با وى معاشرت كن و اگر نه از وى بپرهيز،سپس پرسيدند:آن دو خصلت چيستند؟امام عليه السلام فرمود:

1-نماز به وقت گذاردن 2-مواسات با برادران اگر چه با چيز كمى باشد.

3-عن اسحق بن عمار،قال:كنت عند ابى عبد الله عليه السلام فذكر مواساه الرجل لاءخوانه و ما يجب لهم عليه فدخلنى من ذلك امر عظيم عرف ذلك فى وجهى،فقال:انما ذلك اذا قام القائم،وجب عليهم ان يجهزوا اخوانهم و ان يقوهم.

3-راوى گفت نزد امام صادق عليه السلام بودم از مواسات مرد با برادران خويش و آنچه كه بايد درباره همديگر بكنند ياد فرمود،از اين سخن به اندازه اى متاثر شدم كه از قيافه من دريافت،پس فرمود:اين روش در زمانى خواهد بود كه قائم عليه السلام قيام كند آنگاه بر آنان واجب است كه همديگر را ساز و برگ دهند و نيرومند سازند.

4-و عنه عن ابيه عن محمد بن ابى عمير-عن خلاد السندى رفعه قال:ابطا على رسول الله صلى الله عليه و آله رجل فقال:ما ابطابك؟فقال العرى يا رسول الله،فقال:اما كان لك جار له ثوبان،فيعيرك احدهما،فقال بلى يا رسول الله،فقال ما هذا لك باخ.

4-محمد بن ابى عمير گويد:مردى دير نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم رفت فرمود ترا چه شده كه دير آمده اى؟گفت اى رسول خدا برهنگى مرا باز داشت،فرمود مگر تو را همسايه نبود كه داراى دو جامه باشد و يكى را بتو عاريت دهد؟گفت:آرى اى رسول خدا،فرمود پس او ترا برادر نيست.

5-و عنه عن ابيه ابراهيم عن محمد بن ابى عمير عن الفضل بن يزيد،قال،قال:ابو عبد الله عليه السلام:انظروا ما اصبت فعد به على اخوانك،فان الله يقول:ان الحسنات يذهبن السيئات.

5-ابو عبد الله عليه السلام فرمود:ببين چه بدست آورده اى پس آن را به برادران خويش ده،خداوند فرمود:نكوئى بديها را مى برد.

6-قال ابو عبد الله عليه السلام:قال رسول الله صلى الله عليه و آله:ثلثه لا تطيقها هذه الامه:المواساه للاخ فى ماله.و انصاف الناس من نفسه.و ذكر الله تعالى على كل حال،و ليس هو سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر،فقط،و لكن اذا ورد على ما يحرم، خاف الله. 6-رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند:سه چيز است كه اين امت نتوانند آورد:1-مواسات با برادر در مال خويش.2-با مردم از جانب خود انصاف دادن 3-ياد كردن خدا در هر حال،و اين ياد آورى خدا گفتن سبحان الله.و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر نيست بلكه اگر به چيزى برسند كه حرام شده از خدا بترسند و از آن در گذرند.

7-عنه عن ابى عبد الله عليه السلام،قال:درهم اعطيه اخى المسلم احب الى من ان اتصدق بمائه و الكه ياكلها اخى المسلم احب الى من عتق رقبه.

7-امام صادق عليه السلام فرمودند:يك درهم به برادر مسلمان خود ببخشم بهتر ميدانم كه صد درهم صدقه دهم و يك لقمه كه برادر مسلمانم بخورد خوشتر مى دانم از اينكه برده اى را آزاد كنم.

8-عن ابى جعفر 7) محمد بن على عليه السلام:قال:اجتمعوا و تذاكروا،تحف بكم الملائكه،رحم الله من احياء امرنا.

8-امام باقر عليه السلام فرمودند:گرد هم آئيد و از يكديگر ياد كنيد تا فرشتگان پيرامون شما را فرا گيرند،خدا ببخشد كسى را كه امر ما را احيا كند.