دعاى غريق
شيخ صدوق در كتاب كمال الدين روايت كرده از عبدالله بن
سنان كه گفت: فرمود ابو عبدالله (عليه السلام): زود است مىرسد
به شم شبهه؛ پس مىمانيد بدون نشانه و راهنما و پيشواى هدايت كننده، و نجات
نمىيابد در آن شبهه، مگر كسى كه بخواند دعاى غريق را.
گفتم: چگونه است دعاى غريق؟
فرمود: مىگويى: يا الله يا رحمن يا رحيم يا مقلب القلوب!
ثبت قلبى على دينك.
پس گفتم: يا مقلب القلوب و الابصار! ثبت قلبى على دينك.
پس فرمود: به درستى كه خداوند عزوجل مقلب قلوب و ابصار است، ولكن بگو چنان كه من
مىگويم!؛ يا مقلب القلوب ثبت قلبى على دينك.
هشتم: از تكاليف عامه رعاياى حضرت صاحب الامر (عليه السلام)، استمداد و استعانت و
استكفاء و استغاثت به آن جناب است در هنگام شدايد و اهوال و بلايا و امراض و رو
آوردن شبهات و فتنه از اطراف و جوانب و اقارب و اجانب و نديدن راه چارى، و خواستن
از جنابش حل شبهه، و رفع كربه و دفع بليه، و نشان دادن راه به مقصود را، به آن نحوى
كه خود صلاح داند و تواند به آن متوسل مستغيث برساند، حسب قدرت الهيه و علوم لدنيه
ربانيهاى كه داراست، و بر حال هر كس در هر جا، دانا، و بر اجابت مسؤولش توانا،
بلكه پيوسته فضلش به هر كس به اندازه قابليت و استعداد و مراعات صلاح نظام عباد و
بلاد، رسيده و مىرسد، و از نظر در امورى رعايانى خود - از مطيع و عاصى و عالم و
جاهل و شريف و دنى و قوى و ضعيف - غفلت نكرده و نمىكند.
و خود آن جناب، در توقيعى كه براى شيخ مفيد فرستادند، نوشتند كه:
پس به تحقيق كه علم ما ما محيط است به خبرهاى شما، و غايب نمىشود از علم ما هيچ
چيز از اخبار شما و بلايى كه به شما مىرسد.
و شيخ جليل، على بن حسين مسعودى در كتاب اثبات الوصيه
روايت كرده از حضرت ابى محمد، ايام حسن عسگرى (عليه السلام) كه آن جناب فرمود:
چون حضرت صاحب (عليه السلام) متولد شد خداوند تبارك و تعالى دو ملك را فرستاد؛ پس
برداشتند آن جناب را و بردند تا سرداق عرش، تا اين كه ايستاد در حضور خداوند تبارك
و تعالى؛ پس خداوند فرمود به او: مرحبا! به تو عطا مىكنم، و به تو مىآمرزم، و به
تو عذاب مىكنم.
و شيخ طوسى رحمه الله عليه در كتاب غيبت روايت كرده به
سند معتبر، از ابوالقاسم، حسين بن روح، نايب سوم امام زمان كه گفت: اختلاف كردند
اصحاب ما در تفويض و غير آن؛ پس رفتم نزد ابى طاهر بن بلال، در ايام استقامتش -
يعنى پيش از آن كه بعضى مذاهب باطله اختيار كند - پس آن اختلاف را به او فهماندم؛
گفت: مرا مهلت بده؛ پس او را مهلت دادم چند روز؛ آن گاه مراجعت كردم به نزد او،
بيرون آورد حديثى به اسناد خود، از حضرت صادق (عليه السلام) كه فرمود:
هر گاه اراده نمود خداى تعالى امرى را، عرضه مىدارد آن را بر
رسول خود (صلى الله عليه و آله و سلم) آن گاه بر اميرالمؤمنين و يكايك ائمه (عليهم
السلام) تا آن كه منتهى بشود به سوى صاحب الزمان (عليه السلام)، آن گاه بيرون
مىآيد به سوى دنيا.
و چون اراده نمودند ملائكه كه بالا بردند عملى را به سوى خداوند عزوجل، عرض مىشود
بر صاحب الزمان (عليه السلام) آن گاه بر هر يك از امامان، تا اين كه عرض مىشود بر
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آن گاه عرض مىشود بر خداوند عزوجل.
پس هر چه فرود مىآيد از جانب خداوند، بر دست ايشان است،. آنچه بالا مىرود به سوى
خداوند عزوجل، بر دست ايشان است، و بى نياز نيستند از خداوند عزوجل، به قدر به هم
زدن چشمى
.
و سيد حسين مفتى كركى، سبط محقق ثانى، در كتاب دفع المناوات
از كتاب براهين نقل كرده كه او روايت نموده از ابى
حمزه، از حضرت كاظم (عليه السلام) كه گفت: شنيدم آن جناب مىفرمايد:
نيست ملكى كه خداوند او را به زمين بفرستد به جهت هر امرى، مگر آن كه ابتدا مىكند
به امام (عليه السلام)؛ پس معروض مىدارد آن را بر آن جناب، و به درستى كه محل رفت
و آمد ملائكه از جانب خداوند تبارك و تعالى، صاحب اين امر است.
و در حديث ابوالوفاى شيرازى آمده كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود
به او: چون درمانده و گرفتارى شدى، پس استغاثه كن به حجت (عليه
السلام) كه او تو را در مىيابد و او فريادرس پناه است از براى هر كس كه به او
استغاثه كند.
و شيخ كشى در رجال و شيخ صفار در
بصاير روايت كردهاند از رميله كه گفت: تب شديدى كردم
در زمان اميرالمؤمنين (عليه السلام)، پس در نفس خود، خفتى يافتم در روز جمعه و
گفتم: نمىدانم چيزى را بهتر از آن كه آبى بر خود بريزم - يعنى غسل كنم - و نماز
كنم در عقب اميرالمؤمنين (عليه السلام) پس چنين كردم، آن گاه به مسجد.
چون اميرالمؤمنين (عليه السلام) بالاى بر آمد، آن تب به من برگشت.
وقتى اميرالمؤمنين (عليه السلام) مراجعت نمود و داخل قصر (خانه) شد، داخل شدم با
آن جناب و فرمود: اى رميله! (چه شده بود كه) ديدم تو را كه
بعضى از اعضاى تو درهم مىشد؟
پس نقل كردم براى آن جناب، حالت خود را كه در آن بودم، و آنچه مرا واداشت در رغبت
بر نماز عقب آن جناب.
پس فرمود: اى رميله! نيست مؤمنى كه مريض شود، مگر آن كه مريض مىشويم ما به جهت
مرض او، و محزون نمىشود، مگر آن كه محزون مىشويم به جهت حزن او؛ و دعا نمىكند،
آن كه آمين مىگوييم براى او؛ و ساكت نمىشود، مگر آن كه دعا مىكنيم براى او.
پس گفتم به آن جناب: يا اميرالمؤمنين! فداى تو شوم! اين لطف و مرحمت، براى كسانى
است كه با جناب تواند در اين قصر (خانه)؛ خبر ده مرا از حال كسانى كه در اطراف
زمينند!
فرمود: اى رميله! غايب نيست يا نمىشود از ما مؤمنى در مشرق زمين و مغرب آن.
و نيز شيخ صدوق و صفار و شيخ مفيد و ديگران، به سندهاى بسيار روايت كردهاند از
جناب باقر و صادق (عليهما السلام) كه فرمودند: به درستى كه
خداوند نمىگذارد زمين را، مگر آن كه در آن عالمى باشد كه مىداند زياده و نقصان را
در زمين؛ پس اگر مومنين زياد كردند چيزى را، بر مىگرداند ايشان را (و به روايتى:
مىاندازد آن) و اگر كم كردند، تمام مىكند براى ايشان؛ و اگر چنين نبود، مختلط (و
مشتبه) مىشد بر مسلمين، امور ايشان (و به روايتى: حق از باطل شناخته نمىشد).
در تحفه الزائر مجلسى و مفاتيح
النجاه سبزوارى است كه: هر كه را حاجتى باشد، آنچه
مذكور مىشود، بنويسيد در رقعهاى، و در يكى از قبور ائمه (عليهم السلام) بيندازد،
يا ببندد و مهر كند و خاك پاك را گل سازد و آن را در ميان آن گذارد و در نهرى يا
چاهى عميق يا غدير آبى اندازد، كه به حضرت صاحب الزمان (عليه السلام) مىرسد و او -
بنفسه - متولى برآوردن حاجت مىشود.
رقعه حاجت
بِسْمِ اللّهِ الرّحْمنِ الرّحِيمِ كتبت يا مولاي صلوات الله
عليك مستغيثا و شكوت ما نزل بي مستجيرا بالله عز و جل ثم بك من أمر قد دهمني و أشغل
قلبي و أطال فكري و سلبني بعض لبي و غير خطير نعمة الله عندي أسلمني عند تخيل وروده
الخليل و تبرأ مني عند ترائي إقباله إلي الحميم و عجزت عن دفاعه حيلتي و خانني في
تحمله صبري و قوتي فلجأت فيه إليك و توكلت في المسألة لله جل ثناؤه عليه و عليك في
دفاعه عني علما بمكانك من الله رب العالمين ولي التدبير و مالك الأمور واثقا بك في
المسارعة في الشفاعة إليه جل ثناؤه في أمري متيقنا لإجابته تبارك و تعالى إياك
بإعطاء سؤلي و أنت يا مولاي جدير بتحقيق ظني و تصديق أملي فيك في أمر كذا و كذا
فيما لا طاقة لي بحمله و لا صبر لي عليه و إن كنت مستحقا له و لأضعافه بقبيح أفعالي
و تفريطي في الواجبات التي لله عز و جل فأغثني يا مولاي صلوات الله عليك عند اللهف
و قدم المسألة لله عز و جل في أمري قبل حلول التلف و شماتة الأعداء فبك بسطت النعمة
علي و اسأل الله جل جلاله لي نصرا عزيزا و فتحا قريبا فيه بلوغ الآمال و خير
المبادي و خواتيم الأعمال و الأمن من المخاوف كلها في كل حال إنه جل ثناؤه لما يشاء
فعال و هو حسبي وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ في المبدإ و المآل .
آن گاه بر بالاى آن نهر يا غدير برآيد و اعتماد بر يكى از وكلاى حضرت نمايد: يا
عثمان بن سعيد العمرى، يا ولد او محمد بن عثمان، يا حسين بن روح يا على بن محمد
السمرى، و يكى از اين جماعت را ندا كند و بگويد:
يا فلان بن فلان سلام عليك أشهد أن وفاتك في سبيل الله و أنك
حي عند الله مرزوق و قد خاطبتك في حياتك التي لك عند الله عز و جل و هذه رقعتي
و حاجتي إلى مولانا ع فسلمها إليه فأنت الثقة الأمين
(49)پس نوشته را در چاه يا نهر اندازد كه حاجت او برآورده
مىشود.
واسطه بودن نواب اربعه، در ايام غيبت صغرى و كبرى
و از اين خبر شريف، چنين مستفاد مىشود كه آن چهار شخص معظم، چنان كه در غيبت صغرى
واسطه بودند ميان رعايا و آن جناب در عرض حوايج و رقاع و گرفتن جواب و ابلاغ
توقعيات، در غيبت كبرى نيز در ركاب همايون آن جناب هستند و به اين منصب بزرگ، مفتخر
و سرافرازند.
پس معلوم شود كه خوان احسان وجودم و كرم و فضل و نعم امام زمان (عليه السلام) در
قطرى از اقطار ارض، براى هر پريشان درمانده و گم گشته و امانده و متحير نادان و سر
گشته حيران، گسترده است، و باب آن باز، و شارعش عام؛ با صدق اضطرار و حاجت، و عزم
با صفاى طويت و اخلاص سريرت؛ اگر نادان است، شربت عملش بخشند، و اگر گم شده است، به
راهش رسانند، و اگر مريض است، لباس عافيتش پوشند.
سيد بن طاووس رحمه الله عليه در كشف المحجه فرموده در
ضمن وصاياى به فرزندش محمد كه: چون خبر ولادت تو به من رسيد، و
من در مشهد حسين (عليه السلام) بودم؛ برخاستم در حضور خداوند جل جلاله در مقام ذل و
انكسار، و شكر براى آنچه مرا تشريف نمودند از ولادت تو - از سرور و نيكىها - و
گرداندم تو را به امر خداوند جل و جلاله، بنده مولاى ما مهدى (عليه السلام) و تو را
معلق كردم بر او؛ و چه بسيار شده كه محتاج شديم در وقت نزول حادثهاى كه براى تو شد
به سوى آن جناب، و ديدم آن جناب را در چندين مقامات در خواب، كه خود، متولى شد قضاى
حوايج تو را با انعام بزرگى در حق من و در حق تو كه نمىرسد وصف كردن آن؛ پس بوده
باش در موالات آن جناب، و وفا كردن از براى او و تعلق خاطر او، به قدر مراد خداوند
جل جلاله و مراد رسول و مراد پدران او و مراد آن جناب (عليه السلام) از تو.
و مناسب است كه ختم كنيم اين مقام را به ذكر يكى از توسلات مأثوره مجربه:
شيخ ابو عبدالله، سلمان بن حسن صهرشتى، تلميذ شيخ طوسى رحمه الله عليه در
قبس المصباح - چنان كه در بحار نقل كرده - ذكر نموده كه شنيدم از شيخ ابو
عبدالله، حسين بن حسن بن بابويه رحمه الله عليه - در رى، سال 440 - كه روايت مىكرد
از عم خود، ابى جعفر، محمد بن على بن بابويه رحمه الله عليه؛ گفت: خبر داد مرا بعضى
از مشايخ قميين كه وارد شد بر من اندوه سختى، و طاقتم سست و ضعيف شد و آسان نبود در
نفسم كه آن را افشا كنم براى احدى از اهل و اخوان خودم؛
پس خوابيدم در حالتى كه چنين مغموم بودم؛ پس ديدم مردى را كه خوش رو و با جامه
نيكو و بوى خوش بود، كه گمان كردم او را بعضى از مشايخ قميين كه در نزد ايشان قرائت
مىكردم (درس مىخواندم)؛ پس در نفس خود گفتم: تا كى رنج و
مشقت كشم از هم و غم خود، و افشا نكنم آن را از براى او احدى از برادران خود؟ و اين
شيخى است از مشايخ علما؛ اين را براى او ذكر مىكنم؛ پس شايد بيابم در نزد او فرجى.
پس او ابتدا كرد به من و فرمود: مراجعه كن در آنچه به آن
گرفتار شدى ، به سوى خداوند تبارك و تعالى، استعانت بجوى به صاحب الزمان (عليه
السلام)، و او را براى خود مفزع بگير؛ زيرا كه او نيكو معينى است.
و اوست عصمت اولياء مؤمنين خود.
آن گاه دست راست مرا گرفت و گفت: او را زيارت كن و سلام كن بر
او، و تقاضا كن از او كه شفاعت كند براى تو در نزد خداوند عزوجل در حاجت تو!
پس گفتم به او: تعليم كن به من كه چگونه بگويم! پس به تحقيق، همى كه در او هستم،
از خاطر من برد هر زيارت و دعا را.
پس آهى سرد بركشيد و گفت: لا حول و لا قوه الا بالله
و به دست خود، سينه مرا مسح كرد و گفت: خدا كافى توست و بر تو
باكى نيست؛ تطهير كن و دو ركعت نماز به جاى آور آن گاه بايست در حالتى كه رو به
قبله باشى در زير آسمان بگو:
سلام الله الكامل التام الشامل العام و صلواته الدائمه و بر
كاته القائمه التامه على حجه الله و وليه فى ارضه و بلاده و خليفته على خلقه و
عباده سلاله النبوه و بقيه العتره و الصفوه صاحب الزمان و مظهر الايمان و ملقن
احكام القرآن و مطهر الارض و ناشر العدل فى الطول و العرض و الحجه القائم المهدى و
الامام المنتظر المرضى المرتضى و ابن الائمه الطاهرين الوصى ابن الاوصياء المرضين
الهادى المعصوم بن الهداه المعصومين.
السلام عليك يا امام المسلمين و المومنين! اسلام عليك يا وارث علم النبيين و
مستودع حكمه الوصيين! السلام عليك يا عصمه الدين! السلام عليك يا معز المومنين
المستضعفين! السلام عليك يا مذل الكافرين المتكبرين الظالمين! السلام عليك يا مولاى
صاحب الزمان! السلام عليك يابن رسول الله! السلام عليك يابن اميرالمؤمنين! السلام
عليك يابن فاطمه الزهراء سيده نسا العالمين! السلام عليك يابن الائمه الحجج
المعصومين و الامام على الخلق اجمعين! السلام عليك يا مولاى سلام مخلص لك فى
الولايه! اشهد انك الامام المهدى قولا و فعلا؛ و انك الذى تملا الارض قسطا و عدلا
بعد ما ملئت ظلما و جورا؛ فعجل الله فرجك و سهل مخرجك و قرب زمانك و كثر انصارك و
اعوانك و انجز لك ما وعدك و هو اصدق القائلين؛ و نريد ان نمن
على الذين استضعفوا فى الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين؛ يا مولاى! يا
صاحب الزمان! بابن رسول الله! حاجتى كذا كذا، فاشع لى فى نجاحها؛ فقد توجهت اليك
بحاجتى، لعملى لن لك عند الله شفاعه مقبوله و مقاما محمودا فبحق من اختصكم بامره و
ارتضاكم لسره و بالشان الذى لكم عند الله بينكم و بينه سل الله تعالى فى نجح طلبتى
و اجابه دعوتى و كشف كربتى و به جاى لفظ كذا كذا،
حاجت خود را ذكر كن و بخواه آنچه مىخواهى!.
گفت: پس بيدار شدم در حالتى كه يقين داشتم به فرج، و از شب مقدارى مانده بود كه
وسعتى داشت، پس مبادرت كردم و نوشتم آنچه را به من آموخته بود - از خوف آن كه آن را
فراموش كنم - آن گاه تطهير كردم و به زير آسمان در آمدم و دو ركعت نماز كردم؛ در
ركعت اول، بعد از حمد - چنان كه براى من تعيين نمود - انا
فتحنا لك فتحا مبينا را خواندم، و در دوم، بعد از حمد،
اذا جاء نصر الله و الفتح را؛ پس چون سلام گفتم، برخاستم - در حالتى كه رو
به قبله بودم - و زيارت كردم؛ آن گاه حاجت خود را خواستم و استغاثه كردم به مولاى
خود، صاحب الزمان (عليه السلام)؛ آن گاه سجده شكر كردم؛ طول دادم در آن دعا را، تا
آن كه ترسيدم فوت شدن نماز شب را.
آن گاه برخاستم و نماز مقررى خود را خواندم و مشغول شدم به تعقيب بعد از نماز صبح،
و نشستم در محراب خود و دعا مىكردم... قسم به خدا كه آفتاب طلوع نكرد، تا آن كه
فرج من از آنچه در آن بودم رسيده، و عود نكرد به من مثل آن، در بقيه عمر من، و
ندانست احدى از مزدم كه چه بود آن امرى كه مرا درهم انداخت، تا امروز؛ و منت مر
خداى راست؛ و له الحمد كثيرا.
سيد بن طاووس رحمه الله عليه اين زيارت را در مصباح با
اختلاف جزيى و بدون تعيين سوره، و شيخ كفعمى در بلد الامين
با سوره نقل كرده، و پيش از نماز و زيارت، غسلى نيز ذكر كرده است
(50).
باب هشتم: در ذكر پارهاى از زمانها و اوقات مخصوص به امام عصر (عجل الله
تعالى فرج الشريف) و تكليف رعايا در آنها نسبت به آن جناب
عدد آنها هشت است؛
اول: شب قدر، بلكه هر سه شب مردد؛ يعنى شب 19 و 21 و 23 ماه رمضان؛
دوم: روز جمعه؛
سوم: روز عاشورا؛
چهارم: از وقت زرد شدن آفتاب تا غروب آن، در هر روز؛
پنجم: عصر دوشنبهها؛
ششم: عصر پنجشنبه؛
هفتم: شب و روز نيمه شعبان؛
هشتم: روز نوروز.
اول: شب قدر، كه شب بروز و ظهور قدر و منزلت و ميمنت و سلطنت و عظمت و جلالت امام
عصر (عليه السلام) است؛ در تفسير على بن ابراهيم به چند
سند معتبر از حضرت باقر و صادق و كاظم (عليهم السلام) روايت كرده كه در تفسير آيه
مباركه فيها يفرق كل امر حكيم
(51)فرمودند كه: خداوند تقدير مىكند هر امرى
را از حق و باطل و آنچه مىشود در اين سال.
و از براى خداوند است در آن بداء و مشيت، كه پيش اندازد آن چه را بخواهد و مىدهد
آن را به رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) و مىدهد رسول خدا (صلى الله عليه و
آله و سلم) به اميرالمؤمنين (عليه السلام) و مىدهد آن را اميرالمؤمنين به ائمه
(عليهم السلام)، تا اين كه مىرسد به صاحب الزمان (عليه السلام) و شرط مىكند در
آن، بداء و مشيت و تقديم و تاخير را.
و نيز روايت كرده كه: خداوند تقدير مىكند در شب قدر، آجال و
ارزاق را و هر امرى كه حادث مىشود، از موت و حيات، يا ارزانى و گرانى، يا خير يا
شر... نازل مىشود ملائكه و روح القدس بر امام زمان (عليه السلام) و مىدهند به او
آنچه را كه نوشتند از اين امور.
و نيز روايت كرده كه جناب باقر (عليه السلام) فرمود: مخفى
نمىشود بر ما شب قدر، زيرا كه ملائكه طواف مىكنند به ما در آن شب.
و شيخ صفار در بصائر الدرجات روايت كرده از داوود بن
فرقد كه گفت: سؤال نمودم از او - يعنى صادق (عليه السلام) - از قول خداوند عزوجل:
(انا انزلنا فى ليله القدر و ما ادريك ما ليله القدر)
(52)؛
فرمود: نازل مىشود در آنچه مىشود در اين سال، از موت يا ولادت.
گفتم به او: به سوى كه نازل مىشود؟
فرمود: به سوى كه شايد باشد؟
(53) به درستى كه مردم، اين شب را در نماز و دعا و مسالتاند و
صاحب اين امر، در شغلى است؛ نازل مىشود ملائكه به سوى او به جهت امور سال، از غروب
آفتاب تا طلوع.
و نيز روايت كرده از عبدالله بن سنان كه گفت: سوال كردم از آن
جناب، از نصف شعبان؛
پس فرمود: در نزد من، از آن چيزى نيست، ولكن هر گاه شب نوزدهم از ماه رمضان شد،
تقسيم مىشود در آن، ارزاق، و نوشته مىشود در آن، آجال، بيرون مىآيد در آن، برات
و منشور حاج، و خداوند نظر لطف مىفرمايد به سوى بندگان خود؛ پس مىآمرزد ايشان را،
مگر شارب خمر.
پس هر گاه شب بيست و سوم شد، جدا مىشود در آن، هر امر محكمى؛ آن گاه به پايان
مىرسد و امضا كرده مىشود.
گفتم: به كى مىرسد؟
فرمود: به سوى صاحب شما؛ يعنى امام شما.
در خبر حارث بن مغيره بصرى فرمود: نوشته مىشود در آن شب قدر،
قافله حاج، و آنچه مىشود در آن سال، از طاعتى يا معصيتى يا مردنى يا حياتى...، آن
گاه مىافكند آن را به سوى صاحب الارض (عليه السلام).
حارت بن مغيره سوال كرد كه: صاحب ارض كيست؟
فرمود: صاحب شما.
و علامه مجلسى رحمه الله عليه در زاد المعاد فرمود:
از بعضى احاديث، ظاهر مىشود كه هر سه شب، قدرند و در شب اول، تقدير امور مىشود و
در شب دوم، به كثرت دعا و عبادت، ممكن است بعضى تغيير بيابد و در شب سوم، حتم
مىشود و تغيير نمىيابد يا بسيار كم تغيير مىيابد؛ بلا تشبيه، مانند حكم پادشاهان
كه اول تعليقه مىشود و تغييرش آسان است، بعد از آن ثبت دفاتر مىشود و تغييرش
دشوارتر است، اما به مهر آنان كه مزين نگرديده، باز ممكن است تغيير بيابد، و چون به
مهر آنان رسيد، به منزله حتم است و تغييرش در نهايت سختى است.
و نيز در مقام ذكر مرغبات عبادت در شب قدر فرموده: چون حضرت
صاحب الامر (عليه السلام) در تمام اين شب، با ملائكه مقربين محشور است، و فوج فوج
به خدمت او مىآيد و بر او سلام مىكند و تقديرات كه براى او و ساير خلق شده است و
بر او عرض مىكنند، سزاوار نيست در چنين شبى، تاسى به امام خود نكنند و به غفلت به
سر آورند.
و نيز از فوائد عبادت آن شب شمرده كه: چون تقديرات جميع امور
- از عمر و مال و فرزند و صحت و توفيق اعمال خير و ساير امور - در اين شب مىشود،
اصلاح تمام احوال سال، در ديوان اشقيا نوشته (شده) باشد، و در اين شب، تغيير يابد و
از زمره سعادتمندان نوشته شود؛ چنان كه اين مضمون، در اكثر دعاها و احاديث معتبره
وارد شده است.
بنابر آنچه در گذشته ذكر شد - كه دعا براى آن جناب را بايد و قدم داشت بر دعاى
براى نفس خود، و در اين شب مشغول است به آن امر عظيم الهى كه در اخبار گذشته و غير
آن اشاره شد به آن - بهترين دعاها طلب نصرت و اعانت و حفظ الهى است براى آن جناب؛
چنان كه گذشت كه در شب بيست سوم، در جميع حالات - چه در ركوع، چه در سجود و چه
نشسته يا ايستاده بلكه در ساير اوقات - بايد خواند آن دعا را كه مضمونش پس از حمد
خداوند و صلوات بر رسول و آلش (عليهم السلام)، اين بود كه:
بار خدايا! در اين ساعت و هر ساعتى، ولى و حافظ و قائد و ناصر
و راهنما و معين حجه بن الحسن المهدى (عليه السلام) باش.
پس از آن، توسل و استغاثه به آن جناب، و طلب اعانت و شفاعت در انجام آنچه مىخواهد
و بايد به دست مبارك او جارى شود و به نظر انور او بگذرد، و تضرع و انابه، كه نظر
لطف و رافت خود را از بر ندارد و به وسيلهاى خود را به نيكى در نزد آن جناب و ذكور
نمايد كه او آنچه سزاوار بزرگى است، در اين شب - كه زمام امور به دست قدرت الهيه
اوست - به او رفتار نمايد.
دوم: روز جمعه كه از چند جهت اختصاص و تعلق دارد به امام عصر (عليه السلام)؛
يكى آن كه ولادت با سعادت آن جناب در آن بوده؛ چنانكه در باب اول ذكر شد؛
و ديگر آن كه ظهور موفور السرور آن حضرت در آن روز خواهد بود، و ترقب و انتظار
فرج، در آن روز، بيشتر از روزهاى ديگر است؛ چنانكه در برخى از اخبار، تصريح به آن
شده، و در زيارت مختصه به آن جناب در روز جمعه است كه:
يا مولاى! يا صاحب الزمان! صلوات الله و على آل بيتك! هذا
يوم الجمعه و هم يومك المتوقع فيه ظهورك و الفرج فيه للمومنين على يديك....
يعنى: اى آقا من ! اى صاحب الزمان، كه درود خداوند بر تو و آل بيت تو باد! اين روز
جمعه است و آن روز تو است كه انتظار كشيده مىشود در آن، ظهور تو و فرج مومنين بر
دست جناب تو.
و من - اى آقاى من! - در آن ميهمان تو هستم و پناه آورده به تو، و تويى آقاى من،
كريم و از اولاد كريمان، و مامورى به پناه دادن؛ پس مرا مهمانى كن و پناه ده!....
سيد بن طاووس رحمه الله عليه در جمال الاسبوع از حضرت
كاظم (عليه السلام) روايت كرده كه فرمود به محمد بن سنان در روز جمعه كه:
آيا خواندى در اين روز، واجب از دعا را؟
پرسيدم كدام است؟
فرمود، بگو: السلام عليك ايها اليوم الجديد المبارك
(المتبارك خ) الذى جعله الله عيدا لاوليانه المطهرين من الدنس الخارجين من البلوى
المكرورين مع اوليانه المصفين من العكر الباذلين انفسهم فى محبه اوليا الرحمن
تسليما...
(54)
يعنى: سلام بر تو باد اى روز تازه مباركى كه گردانده او را خداوند عيد از براى
دوستان خود كه پاك شدگانند از قذرات و بيرون شدگانند از فتنه، و رجعت كنندگانند با
اولياى او (عليهم السلام) و تصفيه شدگانند از درد و كثافات عقايد و اعمال قبيحه، و
بذل كنندگان جانهاى خود را در محبت اولياى خداوند.
علامه مجلسى رحمه الله عليه در بحار نقل كرده از كتابى
قديم، از تاليفات قدماى علماى ما كه: چون نماز صبح را خواندى در روز جمعه، ابتدا كن
به اين شهادت، آن گاه به صلوات بر محمد و آل او (عليهم السلام) و آن دعايى است
طولانى، و بعضى از فقرات آن اين است:
اللهم كن لوليك فى خلقك و ليا و حافظا و قائدا و ناصرا حتى
تسكنه ارضك طوعا و تمتعه منه طولا و تجعله و ذريته فيها و الائمه الوارثين و اجمع
له شمله و اكمل له امره و اصلح له رعيته و ثبت ركنه و افرغ الصبر منك عليه حتى
ينتقم...؛ اللهم اكفه هول عدوه و انسهم ذكره و ارد من اراده و كد من كاده و امكر
بمن مكره به واجعل دائره السوء عليهم؛ اللهم فض جمعهم و فل حدهم و ارعب قلوبهم و
زلزل لقداهم و اصدع شعبهم و شتت امرهم فانهم اضاعوا الصلوات و اتبعوا الشهوات و
عملوا السيات و اجتنبوا الحسنات فخدهم بالمثلات و ارهم الحسرات انك على كل شى قدير
(55).
زيارت امام عصر (عليه السلام) در روز جمعه
و سيد جليل، على بن طاووس در جمال الاسبوع اين زيارت
را براى حضرت حجت (عليه السلام) در روز جمعه نقل فرموده:
السلام عليك يا حجه الله فى ارضه! السلام عليك يا عين الله
فى خلقه! السلام عليك يا نور الله الذى يهتدى به المهتدون و يفرج به عن المومنين!
السلام عليك ايها المهذب الخائف! السلام عليك ايها الوالى الناصح! السلام عليك يا
سفينه النجاه! السلام عليك يا عين الحياه! السلام عليك صلى الله عليك و على آل بيتك
الطيبين الطاهرين! السلام عليك عجل الله لك ما وعدك من النصر و ظهور الامر! السلام
عليك يا مولاى انا مولاك عارف باوليك و اخريك اتقرب الى الله تعالى بك و بال بيتك و
انتظر ظهورك و ظهور الحق على يديك و اسال الله ان يصلى على محمد و آل محمد و ان
يجعلنى من المنتظرين لك و التابعين و الناصرين لك على اعدائك و المستشهدين بين يديك
فى جمله اوليائك؛ يا مولاى! يا صاحب الزمان! صلوات الله عليك و على آل بيتك! هذا
يوم الجمعه و هو يومك المتوقع فيه ظهورك و الفرج قيه للمومنين على يديك و قتل
الكافرين بسيفك و انا - يا مولاى! - قيه ضيفك و جارك و انت - يا مولاى - كريم من
اولاد الكرام و مامور بالضيافته و الاجاره فاضعفى و اجزنى، صلوات الله عليك و على
اهل بيتك اطاهرين!.
و سيد بن طاووس رحمه الله عليه بعد از نقل اين زيارت مىفرمايد: و من اين شعر را
مىخوانم بعد از اين زيارت:
نزيلك حيث ما اتجهت ركابى
| |
و ضيفك حيث كنت من البلاد
|
يعنى به هر جا كه شترم متوجه شد و مرا ببرد و فرود آورد، من به در خانه احسان و
نعمت تو فرود آمدهام و ميهمان خوان جود و كرم جناب توام در هر شهر و دهكده كه باشم
(56).
و نيز مستحب است دعاى ندبه معروفه - كه متعلق است به آن حضرت، و در حقيقت، مضامين
آن، سوزنده دلها، و شكافنده جگرها، و ريزنده خون، از ديدگان آنان است كه اندكى
از شربت محبت آن جناب نوشيده، و تلخى زهر فراق او به كامشان رسيده باشد - در
روز جمعه خوانده شود، بلكه در شب آن نيز؛ چنانكه در يكى از مزارات قديمه كه
مؤلف آن، معاصر سيخ طبرسى - صاحب احتجاج - است، روايت شده است.